راهنمای انتخاب نوع لباس سفر در زمستان

کلاه

یک ضرب المثل قدیمی می‏گوید: “اگر پاهایتان سرد است، یک کلاه به سرخود بگذارید.”  بدون کلاه، سرانسان مانند یک رادیاتور عمل می‏کند که نصف گرمای بدن از آن خارج می‏شود. زمانی که بدن سرد می شود، سیستم داخلی بدن انتقال خون به دستها و پاها را کاهش می‏دهد و آن را برای گرم نگهداشتن نقاط حساس و مهم (از جمله سر) حفظ می‏کند. زمانی که کلاه بر سر خود می‏گذارید، این اثر بر عکس می شود. کوهنوردان معمولاً چند نوع کلاه مختلف با خود دارند. همراه داشتن چند کلاه باعث می‏شود که بتوان سریع خود را با تغییرات حرارت تطبیق داد. جهت جلوگیری از بدشانسی و برده شدن کلاه توسط باد به قعر دره‏ها سعی کنید که  آن را با ریسمانی به لباس خود گره بزنید و یا بدوزید. کلاه‏های عایق و گرم معمولاً از جنس پشم، پولی پروپیلن و یا پولار هستند. کلاه‏های توفان که تمام گردن و سر را می‏پوشانند، دارای کارکردهای چند جانبه هستند و می‏توان در سرمای زیاد آﻧﻬا را به شکل کامل استفاده کرد و زمانی که هوا گرم‏تر میشود با تاکردن و بالا زدن ان، تهویه بهتری برای قسمت یقه و گردن ایجاد کرد. سعی کنید که دو کلاه با خودتان داشته باشید. یک کلاه اضافی مانند یک زیرپوش اضافی، حرارت بیشتری تولید می‏کند و وزن آن هم زیاد نیست. جنس بعضی از کلاه‏های ضدباران از پارچه ضد آب- تنفسی است که باعث تهویه بیشتر می‏شود. کلاه‏های آفتاب‏گیر مدور با لبه‏های عریض باعث ایجاد سایه روی گردن و گوش‏ها می‏شوند و بین صعودکنندگان محبوبیت زیادی دارند. یک کلاه نقاب‏دار دارای بند هم می‏تواند برای این منظور به کار رود که نقاب آن باعث ایجاد سایه روی چشم‏ها می شود و شیشه‏های عینک را از برف و باران محافظت می کند. بنابراین استفاده از کلاه در کوهنوردی چه در تابستان و چه در زمستان لازم است.


دستکش

شاید انگشتان سخت‏ترین قسمت بدن برای گرم‏کردن باشند، چرا که در شرایط سخت و سرد، خون آﻧﻬا به قسمت‏های دیگر بدن ارسال می‏شود. متأسفانه این تغییر مسیر جریان خون باعث اختلال در کارهایی که انجام آﻧﻬا از طریق انگشتان صورت می‏گیرند مثل کشیدن زیپ یا گره زدن می‏شود که به نوبه خود می‏تواند باعث کندی حرکت گروه در هنگامی که احتیاج به سرعت بیشتر برای پیداکردن پناهگاه دارند، بشود. برای پیداکردن دستکش یا دستکش دوانگشتی مناسب برای خود باید تجربه بدست آورد و بهترین آﻧﻬا را انتخاب کرد. برای تصمیم گرفتن در این مورد باید توافقی از ضریب‏های گرمایی و خوش‏دستی دستکش را به حساب آورد. بطور کلی حجیم بودن دستکش به معنی گرم بودن آن و کاهش خوش‏دستی است. هرچقدر صعود فنی‏تر می شود، مسئله سازگاری این دو ضریب هم برجسته می شود. سیستم پوشیدن لایه ای را در مورد دستکش هم می توان بکار برد. اولین لایه می‏تواند یک دستکش پنج انگشتی باشد و برای لایه اضافی از یک دستکش دو انگشتی استفاده کرد. دستکش‏های دو انگشتی گرم‏تر از دستکش‏های معمولی هستند، چرا که انگشتان در آﻧﻬا کنار هم قرار می‏گیرند و یکدیگر را گرم می‏کنند. دستکش هم مانند لباس‏های گرمایی، باید از الیافی ساخته شده باشد که در صورت خیس شدن، خاصیت گرمایی خود را حفظ کنند. دستکش‏های مناسب معمولاً از جنس الیاف مصنوعی، پشم+الیاف مصنوعی و یا پشم هستند. روکش دستکش‏های شما باید انقدر بلند باشد که بتواند ١٠ تا ١۵ سانتی‏متر از آستین بادگیر و یا کاپشن شما را بپوشاند و برای بسته‏شدن به دوردست دارای بندهای چسبی باشد. به دستکش یا روکش دستکش خود ریسمان ایمنی بدوزید و آن را به لباس خود وصل کنید. با این کار هنگام صعود از صخره‏ها و یا زمانی که باید دستکش های خود را در بیاورید، ترسی از پائین افتادن آﻧﻬا نخواهید داشت. در مدتی که در کمپ هستید، استفاده از دستکش‏های استرچ و یا دستکش‏هایی که در قسمت نوک انگشتان سوراخ هستند، کارکردن دستها آسان‏تر می‏کنند و احتیاج به درآوردن کامل آﻧﻬا در حین کار نیست. توجه داشته باشید که اکثر الیاف مصنوعی بر اثر حرارت دیدن ذوب میشوند. زمانی که در هوای سرد سنگنوردی می کنید و تمایل به پوشاندن سرانگشتان خود ندارید و می خواهید که انگشتان شما سنگ‏ها را لمس کنند، یک دستکش بدون نوک انگشتان می تواند مناسب کار شما باشد. بعضی از کوهنوردان هم چند جفت دستکش استرچ با خود دارند و هر زمان که دستکش آﻧﻬا خیس شد با جفتی دیگر عوض میکنند. از دستکشهای چرمی در هنگام کارکردن با طناب مثل فرود یا حمایت کردن استفاده می‏شود. با این دستکش‏ها می‏توان طناب را بهتر چسبید و در صورت ترمزکردن با طناب به هنگام سقوط، باعث داغ شدن طناب و سوختن آن نمی‏شوند. در صورت خیس شدن قابلیت گرمایی ندارند و خشک شدن آﻧﻬا هم به آهستگی صورت می‏گیرد.

راهنمای انتخاب نوع لباس سفر در زمستان
جوراب

جوراب باعث بوجود آمدن یک لایه در زیر پا می‏شود و پا را گرم می‏کند و از اصطکاک بین پا و کفش جلوگیری می‏کند. جورابهای نخی به سرعت خیس و از آب اشباع می‏شوند و به پا می‏چسبند و پوست پا را نازک می‏کنند و باعث بروز تاول می‏شوند. اگر کفش‏هایتان قابلیت تنفس کردن و بیرون دادن بخار و عرق پا را ندارند، تا زمانی که کفش‏ها را در نیاورده باشید، عرق پا در کفش‏ها جمع می‏شود. جورابهای از جنس الیاف مصنوعی (مثل پولیستر، نایلون و آکریل) سریع‏تر از جورابهای پشمی خشک می‏شوند. خیلی از کوهنوردان دو جفت جوراب روی هم می‏پوشند. جوراب مجاور پا یک جوراب نازک نخی است که عرق را از پا دور می‏کند و به نوعی در جریان کار خشک باقی می ماند. جوراب دوم کلفت و ضخیم‏تر انتخاب می‏شود تا بتواند رطوبت عرق پا را از جوراب دیگر جذب کند و تشکیل لایه ای در زیر پا بدهد. بعضی هم یک جفت جوراب نیمه کلفت یا کاملاً کلفت از جنس پشم یا مواد مصنوعی را ترجیح می‏دهند. البته استثناهای زیادی وجود دارد. یک سنگ نورد دوست دارد که کفش‏ها با انعطاف کامل به پای او چسبیده باشند. از این رو اصلاً جوراب به پا نمی‏کند و شاید یک جوراب نازک به پا کند. یک کوهنورد در روزهای گرم ممکن است فقط یک جفت جوراب به پا کند، در صورتی که یک کوهنورد دیگر شاید در زمستان، سه جفت جوراب در یک کفش کاملاً بزرگ به پا کند. هر شیوه‏ای که به کار می‏گیرید، سعی کنید طوری جوراب بپوشید که بتوانید پاهای خود را در کفش تکان بدهید. اگر جوراب اضافی باعث محدودیت گردش خون شود، گرمای اضافی تولید نمی‏کند. قبل از اینکه جوراب خود را به پاکنید، نقاطی که در انجا خطر تاول زدگی وجود دارد، مثل پشت پاها، را با چسب زخم بپوشانید. این کار بخصوص هنگامی که کفش نو خریده‏اید و هنوز جا باز نکرده و همچنین در آغاز فعالیتهای کوهنوردی که پاهای شما هنوز قوی نشده‏اند، بسیار مؤثر است. حنا گرفتن نیز باعث کلفت شدن پوست پا می‏شود و از نظر بهداشتی و مقاومت پا در برابر سرما زدگی خوب و موثر است. جورابهای ضدآب- تنفسی گورتکس در شرایط خیس می‏توانند خیلی راحت باشند. اگر این جورابها را روی یک جوراب معمولی بپوشید، جورابها گورتکس مانند کفش‏های با لایه گورتکس عمل می کنند، با این تفاوت که ساق آﻧﻬا بلندتر و نرم‏تر خواهد بود.

راهنمای انتخاب نوع لباس سفر در زمستان
گتر

در طول فعالیتهای روزانه آب برف، شن و ماسه می‏تواند از بالای کفش وارد آن شوند. گتر می‏تواند حدفاصل بین کفش و شلوار را بپوشاند و اجازه ورود چیزی به درون کفش ندهد. کوهنوردان در زمستان و تابستان گتر را همراه خود دارند چرا که باران، شبنم گل و برف در تمام طول سال باعث خیس شدن شلوار جوراب و کفش می‏شوند. پاهای نمناک، انگشتان سرد، شلوار پاره یا حتی یک سوراخ کوچک در شلوار شما می‏تواند فاجعه به بار آورد. برای اجتناب از سرمازدگی پاها، انتخاب درست گتر اهمیت بسزایی دارد. متداولترین کاربرد گتر جلوگیری از خیس شدن پاها و کفش‏ها است. گتر باید مانع ورود آب و برف آبکی به درون کفش شود. در واقع گتر باید خشکی پا در طول برنامه صعود را تضمین کند. گتر باید گرم هم باشد. پاهای سرد لذت صعود را از بین می‏برد و در موارد بیشماری منجر به سرمازدگی می‏شود. گتر باید ضدآب هم باشد. یک پای خشک از یک پای خیس گرمتر است. لایه اضافی گتر به نگهداری گرمای بدن کمک می‏کند و خطر سرد شدن پاها را تا حد زیادی کاهش می‏دهد. اگر پاها خیس شوند، خون از حد معمول سردتر خواهد شد و انگشتان را گرم نمی‏کند. همچنین گتر باید لباسها را از فرسایش محافظت کند. تجارب بسیاری داریم که سخمه کرامپون به یک شلوار کوه خوب گیر کرده و آن را پاره کرده است. گتری که محکم و خوب ساخته شده باشد مقاوم است و پاره نمی‏شود و اگر پاره شود، بهای یک گتر بسیار کمتر از شلوار کوه یا یک روکش کفش است. از طرفی تقریباً در هر صعود خراشی روی کفش ایجاد می‏شود که وجود گتر مانع از این پیشامد می‏شود. در واقع ارزش گتر به اندازه کاهش قیمت کفش به علت خراشیدگی از رویه یک جفت کفش است. گتر باید کاملاً به رویه کفش بچسبد و روی ان محکم شود و گشاد نباشد تا برف بین رویه کفش و گتر جمع نشود. در این صورت خطر گیر کردن سخمه کرامپون به گتر نیز کاهش می‏یابد. کار گذاشتن کشباف در دور تا دور انتهای گتر که دور کفش قرار میگیرد نیز این خطر را کم می‏کند. افرادی که درشت قامت هستند باید گترها را وارسی کنند که به اندازه کافی بلند باشند. اگر از گتر زیپ دار استفاده می‏کنید، زیپ آن باید از جنس پلاستیکی باشد، زیپهای فلزی در دماهای پایین یخ می‏زنند.

چـند نکتـه بسیار مـهم:

توجه داشته باشید که هیچ لباسی به تنهایی مناسب همه کوهنوردان و یا همه شرایط نیست. یک نفر ممکن است سیستم لباسی را انتخاب کند که با سیستم لباس کوهنورد دیگری که وضعیت جسمانی یا سوخت و ساز دیگری دارد، فرق داشته باشد. به همین ترتیب یک کوهنورد همیشه در همه فعالیتهای درون طبیعت از یک سیستم لباس استفاده نمی‏کند. او ممکن است با توجه به فصل و نوع صعود، لباس‏های مختلفی بپوشد. نیازهای شخصی بسیار مهم‏اند. بهترین روش انتخاب لباس برای برنامه‏ها این است که با امتحان، تجربه بدست آورد. اگر در کوهنوردی تازه کار هستید، بهتر است بیشتر از آن چیزی که سیستم لایه ها احتیاج دارند، لباس بردارید تا خودتان را گرم و خشک نگه دارید. فقط زمانی یک لباس را از فهرست وسایل کوله پشتی خود حذف کنید که اطمینان داشته باشید هر شرایطی پیش بیاید، بدون آن لباس هم می توانید زنده بمانید. سعی کنید وزن لباس‏های خود را پائین بیاورید ولی نه به بهای به خطر افتادن سلامتی و ایمنی‏تان. قبل از اینکه روانه برنامه شوید، گزارش وضع هوا را مطالعه کنید و برآورد نمایید با چه شرایط جوی مواجه خواهید شد و سپس بر مبنای آن بار خود را ببندید.

راهنمای انتخاب نوع لباس سفر در زمستان
هنگام خرید لباس حتماً در مورد آن از فروشنده سؤال کنید و برچسب‏ها و نوشته‏های همراه آن را حتماً بخوانید. کارکرد لباس را حتماً برآورد کنید، مثلاً آیا این لباس در هنگام خیس شدن هم مؤثر خواهد بود؟ به علاوه مسئله قیمت، دوام، استفاده چند منظوره از آن و قابل اعتماد بودن لباس را هم در نظر داشته باشید.لباسهای کوهنوردی اکثراٌ از الیاف مصنوعی و قابل اشتعال تهیه شده‏اند، بنابراین قرار دادن آنها نزدیک شعله آتش، برای خشک کردن، بسیار خطرناک است. این لباسها در تماس با اشیاع داغ نیز آسیب پذیر هستند.
عرق، گل و هر گونه کثیفی، الیاف را آلوده و در نتیجه سوراخ‏های تنفسی را مسدود می‏کنند و باعث پائین آمدن قدرت تنفسی لباس می‏شود. بعضی شوینده‏ها و پاک کننده‏ها نیز باعث از بین رفتن لایه‏های لباس می‏شوند؛ پس در رابطه با چگونگی تمیز نگه داشتن لباستان، حتماٌ از فروشنده سوال کنید.

گرچه لباس‏های تنفسی باید همیشه تمیز باشند، تا بیشترین کارایی و بیشترین طول عمر را داشته باشند، ولی شستن آن‏ها پس از هر بار استفاده هم نمی‏تواند ایده خوبی باشد، چون حرکت دورانی ماشین لباسشوئی باعث از بین رفتن یا جدا شدن لایه ضد‏آب رویی لباس می‏شود.
هرگز لباسهای کوهنوردی خود را اتو نکنید و با آب داغ و مواد شوینده نشوئید. برای شستشو می‏توانید از آب ولرم و شوینده‏های ملایم استفاده نمایید؛ برای خشک کردن، آنها را در سایه قرار دهید تا به آرامی خشک شوند و از پهن کردن آنها در مقابل آفتاب بپرهیزد.
در برنامه زمستانی لباسهای خیس خود را ابتدا در چادر آویزان کنید و موقع خواب به داخل کیسه خواب ببرید، تا برای فردا صبح خشک و قابل استفاده باشند. به جورابها و خشک کردن آنها اهمیت دهید و اگر احساس می‏کنید ممکن است تا فردا صبح داخل کیسه خواب نیز خشک نشوند، آنها را موقع خواب زیر پیراهن خود و روی شکمتان بگذارید تا خشک شوند. برف روی لباسهای بیرونی و گترهای خود را قبل از آمدن داخل چادر ابتدا با برس یا فرچه کوچکی که همراه خود می‏برید، پاک کنید تا کل وسایل چادر را خیس نکند و خود لباسها نیز سریع تر خشک شوند.
از آنجا لباسهای کوهنوردی از تنفس بالایی برخوردارند، بدن شما هنگام فعالیت کمتر خیس شده و تعرق بدنتان را کمتر متوجه می‏شوید. لذا چنانچه بیش از حد نیاز لباس به تن داشته باشید، با تعرق شدید در حال از دست دادن آب با ارزش از بدن هستید، بدون آنکه شاید احساس کنید. از طرفی پس از توقف برای استراحت چنانچه لباس ضد بادی به تن ندارید، اولین کار پوشیدن آن است، تا باد به بدن مرطوب شما نخورده و سرما شما را فرا نگیرد. چراکه بدن شما برای گرم کردن مجدد و جبران آن باید کالری‏های با ارزشی که برای صعود پس انداز کرده‏اید را مصرف کند. بنابراین کم کردن و اضافه کردن به موقع لباس‏ها در حین صعود یکی از مهارتهای کوهنوردی است، که علی‏رغم بی‏میلی و بی‏حوصلگی در هنگام صعود، باید با تمرین به این کار عادت کنید.

راهنمای انتخاب نوع لباس سفر در زمستان

تمام گونه های لباس های تنفسی بسیار حساس و ظریف هستند. معمولا کوهنوردان با تجربه از لباسهای ضد باد ارزان‏تر استفاده می‏کنند و لباس تنفسی خود را برای مواقع ضروری نگه می‏دارند ولی آن را همیشه روی کوله می‏گذارند تا در دسترس باشد.
اگر پیراهن لایه اول یا میانی انتخاب کرده‏اید که دارای کلاه است، اما این کلاه لباس را گرانتر کرده به نظر من ارزشش را دارد که این هزینه را بپردازید و در برنامه همواره کلاهی برای استفاده سریع در دسترس داشته باشید.

منبع : ویکی کوه